Hamburg, een stad met veel gezichten
“I was born in Liverpool, but I grew up in Hamburg” zei John Lennon ooit. Pure Streken was weer eens op pad. Naar het Duitse Hamburg dit keer. Een stad die goed te bereiken is met de auto, waar ze een taal spreken die we begrijpen en waar we ons verstaanbaar in kunnen maken en genoeg cultuur heeft om ons een aantal dagen te vermaken. Niet de meest voor de hand liggende stedentrip misschien, maar wel enorm toenemend in populariteit. Bij terugkomst was de vraag steevast: Hoe is Hamburg? En gek genoeg is het erg moeilijk om daar een antwoord op te geven. Het is een stad met veel gezichten die zich niet makkelijk laat vangen in een paar woorden. We proberen het toch…
De Stad
Hamburg is met 2 miljoen inwoners, na Berlijn, de grootste stad van Duitsland. De stad straalt een internationale grandeur uit die het vooral te danken heeft aan de enorme haven die dankzij de geografische ligging de schakel vormt tussen Oost en West Europa en de toegangspoort is tot de rest van de wereld. De haven van deze Hanzestad staat hoog in de top 10 van grootste containerhavens ter wereld. Water speelt sowieso een grote rol hier. Midden in de stad ligt het enorme Alstermeer en door de stad kronkelt de Elbe met maar liefst 2500 bruggen. Naast het blauw van water is ook het groen van de natuur sterk vertegenwoordigt. Met 25 parken en 900 km aan wandelpaden was het in 2011 de groenste stad van Europa.
De stad stond vroeger vooral bekend om zijn bonkige zeelieden, veel geld en de prostitutie. Dit laatste is, met uitzondering van de Reeperbahn, allang niet meer het geval. Wel wonen in Hamburg nog steeds de meeste miljardairs van Duitsland, maar de stad kenmerkt zich tegenwoordig vooral door haar architectuur en haar ambities om de stad nog groter te maken. In de 19e eeuw is een groot deel van het centrum verwoest en in WO II is veel platgebombardeerd. Dat veroorzaakte veel schade en is nog steeds zichtbaar, omdat niet alles opnieuw opgebouwd is. Wel is men eind jaren 90 van de vorige eeuw begonnen met het twee keer zo groot maken van de binnenstad. Dit enorme project (Hafencity) is op dit moment voor 20% klaar en moet over 15 jaar af zijn. Het is het grootste bouwterrein van Europa en dat kun je niet missen, omdat je overal waar je kijkt in Hamburg hijskranen ziet.
De mensen
De Hamburgenaren blijken opvallend vriendelijk, echt zonder uitzondering. Duitsers hebben de soms de naam wat stijfjes te zijn, maar wij merken daar niets van. Ons ANWB-boekje beschrijft de inwoners als ‘mensen met een voorkeur naar degelijkheid die er niet van houden als men onaangenaam opvalt’. Dat kan zijn, maar de jeugd neemt het hier duidelijk wat minder nauw mee. Zo moeten we af en toe aan de kant springen voor patserige jongemannen in blinkende cabrio’s die zich van de maximum snelheid niet zoveel aantrekken. Oversteken is sowieso een uitdaging want stoplichten staan maar 10 seconden op groen, ook bij de grootste kruispunten.
Zien en doen
Er is van alles te doen en je zult echt een keuze moeten maken. Het is aan te raden om daar vooral ook het weer een bepalende rol in te laten spelen, want ‘don’t let the cabrio’s fool you…’, het kan er goed regenen. Wij hadden mazzel en hebben slechts twee buitjes gehad van ca. 10 minuten en hebben vrijwel alles lopend gedaan. Natuurlijk zijn we de voor de hand liggende bezienswaardigheden afgegaan. Zo zijn we door het havengebied gelopen en door het historische Speicherstadt, het oude en grootste pakhuizencomplex ter wereld. We zijn in St Pauli door de Elbetunnel gelopen en we hebben aan de andere kant van het panoramisch uitzicht genoten. We zijn naar de Reeperbahn geweest (tenminste, waar we als vrouwen toegang kregen…!), naar de Beatlesplatz met het Beatles kunstwerk en hebben meteen de ‘Grosze Freiheit’ meegenomen. De Altstadt met het historische centrum en de 5 kerktorens was zeker de moeite waard en de Hamburger Dom, de vaste kermis naast het voetbalstadion, is indrukwekkend groot en ook een bezoek waard. Het historische Rathaus is prachtig en naast dat je er heerlijk en sfeervol eten kunt (Parlament restaurant ) mag je er ook de historische zalen en andere ruimtes bekijken. Het “Planten und Blomen” Park is prachtig om doorheen te lopen. Erg indrukwekkend zijn de herdenkingstegeltjes die door de hele stad in de trottoirs zijn aangebracht. Een tegeltje voor het huis van iedere persoon die gedeporteerd is en de dag waar op hij of zij vermoord is. Wat maar weer aangeeft dat het huidige Duitsland zelf ook lijdt onder de rol die ze gespeeld heeft in dat stukje verleden. Voor het Ohlsdorfer Friedhof moeten we nog een keer terug en aan het Docklandgebouw zijn we niet toegekomen. Naar de Fischmarkt hebben we lang gezocht en gevonden maar die zat dicht en de musea bewaarden we voor een andere keer.
De Duitse keuken
Duitsers zijn stevige eters. Dat hebben we aan den lijve ondervonden. De Duitse keuken kenmerkt zich door eenvoudige, voedzame gerechten. Van oudsher eten ze veel vlees, maar tegenwoordig kennen ze meer variatie en eten ze ook vis en kip. Vanuit praktische overwegingen maken ze veel eenpansgerechten (Eintopf genoemd) van aardappelen, rijst, groenten en spek , stampotten en stevige soepen. Groenten bestaan vaak uit verschillende koolsoorten, uien, sla, augurken, tomaten en wortels en veel van deze groenten worden ingelegd in zuur. Zonder zuur geen maaltijd, vinden ze hier. Koolhydraatarm eten is een uitdaging. Er wordt stevig ontbeten met brood. De lunch is de hoofdmaaltijd en bestaat vaak uit een soepje vooraf en vlees, aardappelen en groenten als hoofdgerecht. Het avondeten is de lichtste maaltijd met wederom brood, soep en eventueel de restjes van de middagmaaltijd. Bij dit alles drinkt de echte Duitser natuurlijk bier. Wij hebben ons helemaal ondergedompeld in de Duitse keuken. Zo hebben we natuurlijk curryworst gegeten en Schnitzel en Schweine Haxe. Vooral dit laatste is een aanrader vanwege het langzaam gegaarde, super malse vlees met de knapperige korst. Het haalde de Obelix in ons naar boven. Het garnituur bestond zoals beloofd uit veel kool (koolsla, zuurkool) en aardappelpuree, gepofte aardappel en een vage ‘Knödel’. Heerlijk, maar bij thuiskomst toch maar wat balansdagen ingevoerd met groentesapjes. Opvallend is dat de bediening overal in traditionele Duitse klederdracht loopt. Als je de Duitse keuken wat te zwaar vindt, dan zijn er in Hamburg ook talloze andere restaurants te vinden, tot en met sterrenrestaurants aan toe, waar je prima kunt eten.
Van alles wat
Dus hoe Hamburg nu het beste te omschrijven? Het is absoluut een Metropool (ook wel ‘Elbemetropool’ genoemd). Echt sfeervol in de zin van knus en gezellig zoals bv. Amsterdam is het niet. Het heeft meer de grandeur en internationale uitstraling van Rotterdam en wellicht zijn dat ook wel de kenmerken van een stad met een wereldhaven. Het is een degelijke stad, maar ook een vooruitstrevende stad. Het is conservatief maar ook alternatief en experimenteel. Het heeft prachtige moderne architectuur en ook indrukwekkende historische gebouwen. Het heeft kunst en graffiti en een levendig uitgaansleven waar je je in kunt storten. Als je wilt kun je er fantastisch shoppen; van alternatief en tweedehands tot chique klassiekers en de topontwerpers.
Nog wat praktische zaken
Lastig te vangen dus, deze interessante stad. Misschien kun je haar het beste zelf maar eens bezoeken. Je bent dan zeker niet meer de enige. Hamburg ontvangt tegenwoordig meer dan 4 miljoen bezoekers per jaar en dat aantal stijgt nog steeds. Het is dan ook een aantrekkelijke stad met voor ieder wat wils. Het ligt op ca. 4 uur rijden vanaf Utrecht en is met de auto goed te doen, wat niet wil zeggen dat het altijd doorrijdt. De heenweg reden we met slechts een half uur vertraging vrijwel moeiteloos door. De terugweg was een ander verhaal. Diverse files en diverse keren aanpassen van de route leverden een reistijd van bijna 6 uur op. Je kunt ook met het vliegtuig, met de trein (ca. 5 uur met overstap) of met de bus (aarghh…die fase hebben we wel gehad), maar alles bij elkaar zal de tijd die het kost niet veel minder zijn dan met de auto en dan vinden wij de vrijheid van vertrekken wanneer je wilt toch wel heel prettig. Het weer is er net zoals bij ons, dus vraagt ook om een beetje geluk. Maar de stad kent genoeg musea en ander indoorvermaak om ook met regen interessant te zijn. Het bekijken van de stad zelf hebben we vooral lopend gedaan, maar had ook erg goed met de fiets gekund die je overal kunt huren en weer achterlaten. De stad heeft ook de geijkte tourbussen en ‘hop on, hop off’ bussen en je kunt een rondvaart maken op het Alstermeer. Wil je geen toeristentarieven betalen, boek dan een overtocht met de reguliere ferrydienst. Die doet dezelfde route en kost je aanzienlijk minder. Het openbaar vervoer hebben we nauwelijks gebruikt maar is prima geregeld in Hamburg. Wij kregen van ons hotel een gratis OV-kaart voor de dagen dat wij er waren.